afitabe

Âfitâb Simgeleri

Afitab Farsça bir kelimedir. Güneş, güneş ışığı, güneş şeklinde düzenlenmiş mücevher anlamlarına gelir. Türkçede daha çok Afitap şeklinde kullanılır. Üsküb'de afitab'ların taş bezeme ögesi olarak çeşitli yerlerde kullanıldığını görmekteyiz. Üsküb afitabları; hem bir devri alem, hem de bir Mührü Süleyman'dır. Devri alemin bir türüdür, fakat devri alemden oldukça farklıdır. Mührü Süleymana benzer, fakat mücevher tasarımıyla ondan ayrılır. Afitab, diğer simgelerden yararlanarak kendi orijinal tasarımıyla ortaya çıkmıştır. Tek bir tür değil bir kaç farklı tasarımı vardır.

Afitabların Üsküb için anlamını şu şekilde yorumlayabiliriz:

-- Güzelliği, asaleti, nuru ve ışığı göstermesi.
-- Güneşin doğduğu istikameti göstermesi.
-- Ana giriş kapısını göstermesi.
-- İlişkilendirilen kişinin, yapının, binanın değerli ve önemli olduğunu göstermesi.
-- Hayat sonludur, nesillerin üzerine daha çok güneşler doğar ve batar mesajının verilmesi.
-- Tek bir vahdet vardır. Ve her şey ondandır ve ona doğrudur.
-- Sonsuzluk Tek'de birleşir ve onda anlam bulur.

Üsküb'de afitabları şu mekanlarda görüyoruz: Murat Paşa Camii'nin cümle kapısında, bezistan'ın giriş kapısı kitabesinin altında, Taş Köprü'nün kemer alınlıklarında, Sultan Murat Caminin haziresindeki mezar taşlarının baş şahidelerinde, İsa Beg Camii'nin çıkışında kapı üst alınlığında, mezar taş lahitlerin alt ve üst dar kenarlıklarında, Svt. Dimitri Kilisesinin giriş kapısında yere döşenmiş olarak, ve diğer erkek ve kadın mezar taşlarının baş şahidelerinde. Kadın mezar taşlarının baş şahidelerinde büyük bir güneş kursu şeklinde yapılmıştır.